Kỹ năng mềm phần 3. Kỹ năng ra quyết định hiệu quả. Chia sẻ bởi Bác sĩ Vượng. Bảng vàng thủ khoa tốt nghiệp Đại học Y Dược TP.HCM.
Nên
học trường nào, nên học ngành gì, nên sống ở đâu, nên lựa chọn cái này hay cái
khác. Đó là những câu hỏi mà chắc chắn ai trong chúng ta cũng từng gặp. Xui
thay, những câu hỏi về tương lai như vậy lại
thường là những câu hỏi rất khó để quyết định, tức là bạn không biết được
những lựa chọn này sẽ có kết quả như thế nào.
Anh
cũng từng đắn đo rất nhiều trước những quyết định như vậy. Sau một thời gian
dài tìm hiểu, anh cũng rút ra được một số điểm chính mà chúng ta có thể cân nhắc
và tự hỏi bản thân trước khi đưa ra những quyết định quan trọng.
Kỹ năng quyết
định Bước thứ 1: Trước khi quyết định, bạn
nên tìm kiếm thật nhiều thông tin liên quan.
Bạn
càng có càng nhiều thông tin và nguồn thông tin bạn có càng tốt thì khả năng
quyết định của bạn càng tốt. Cũng như chuyện thi cử, khi gặp một câu hỏi khó, nếu
bạn đã chuẩn bị đầy đủ thông tin thì khả năng bạn đưa ra đáp án tốt là cao hơn.
Tuy
nhiên, ở đây có một điều mà anh lưu ý, bạn tìm kiếm nhiều nguồn thông tin để tổng
hợp và cân nhắc chứ không phải để làm theo 100%. Đa phần các câu hỏi khó khăn
trong cuộc sống, không thể đưa ra một đáp án đúng nhất như khi đi học được. Vì
thế đây mới là những câu hỏi khó khăn.
Vậy
bạn có những nguồn thông tin nào. Sau đây là một số nguồn thông tin thường được
sử dụng.
- Thứ 1 đó là chính mình. Trong các quyết định liên quan tới cuộc sống của bạn, việc bạn hiểu được chính mình có lẽ là câu hỏi đầu tiên. Bạn hãy xác định một cách trung thực những nguồn lực bạn đang có, mục tiêu và những mong muốn của bạn trong tương lai. Từ đó bạn mới có thể chọn cho mình những lựa chọn phù hợp. Bạn có thể sử dụng những bài test tính cách, IQ và EQ để tìm hiểu về năng lực và những gì phù hợp với bạn.
-
Thứ 2 đó là gia đình: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng gia đình có vai trò quan trọng
trong hàng đầu trong cuộc sống và sự thành công của bạn. Gia đình thường là nơi
cho bạn những nền tảng cần thiết và hỗ trợ bạn khi có những khó khăn xảy ra.
Hãy hỏi ý kiến gia đình, những người mình yêu thương trước khi quyết định sự kiện
quan trọng.
-
Thứ 3 là hỏi những người xung quanh: Đặc biệt là những người đã gặp tình trạng
tương tự và các chuyên gia trong lĩnh vực bạn quan tâm. Những người xung quanh
có thể cho bạn nhiều thông tin và điểm mạnh và điểm yếu của bạn. Nếu ai cũng
khen bạn hát hay, có thể là bạn có năng lực về chuyện ca hát và ngược lại nếu
ai cũng chê bạn hát dở thì có thể bạn cần cân nhắc trước khi theo đuổi con đường
ca nhạc.
-
Thứ 4 mới những nguồn thông tin trên mạng: Hiện nay có rất nhiều cách để tìm kiếm
thông tin trên mạng. Tuy nhiên bạn cần kiểm chứng các nguồn thông tin này và lựa
chọn những nguồn thông tin uy tín để tham khảo.
Kỹ năng quyết
định Bước thứ 2: Sau khi đã có lượng thông
tin cần thiết, chúng ta bắt đầu so sánh các lựa chọn.
-
Đầu tiên anh thường làm một file word ghi rõ ưu và nhược điểm của từng lựa chọn.
Anh sẽ loại những lựa chọn có nhược điểm anh không thể chấp nhận được vì đã
không chấp nhận được là không chấp nhận được chứ không có nhưng. Sau đó anh
dành thời gian để suy nghĩ về những lựa chọn còn lại, nếu thấy được lựa chọn tốt
nhất thì quá tốt. Nếu vẫn không thể phân định thì anh sẽ so sánh bằng cách chấm
điểm từng lựa chọn. Ưu điểm +1 còn nhược điểm -1, lựa chọn nào có điểm cao hơn
thì chọn. Với những quyết định quan trọng,
anh thường dành nhiều ngày để nhìn tới nhìn lui và cập nhật file này liên tục
trước khi đưa ra quyết định.
-
Một cách khác để quyết định nhanh chóng hơn đó là thử nghiệm các lựa chọn: Đây
có lẽ là cách hay nhất nếu bạn có thể làm được. Trong tiếng Anh gọi là A-B
testing. Sau khi thử trong một thời gian ngắn thì bạn sẽ sớm đưa ra được quyết
định. Chẳng hạn bạn phân vân giữa hai nhà hàng để làm tiệc sinh nhật. Bạn có thể
tới các nhà hàng và ăn thử một hai món trước khi đưa ra quyết định. Việc này sẽ
giúp bạn ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn.
Kỹ năng quyết
định Bước thứ 3: Trong quá trình cân nhắc
các lựa chọn, luôn nghĩ về việc mở rộng các lựa chọn.
Khi
bạn phân vân, nghĩa là thực sự chưa có lựa chọn nào là ưu thế hơn. Có thể là do
hiện tại bạn chưa có nhiều lựa chọn nên rất khó chọn được cái tốt. Sau đây là một
số việc bạn có thể làm để mở rộng các lựa chọn của mình
-
Thứ 1 luôn tự hỏi là còn có lựa chọn nào khác không : Trong quá trình quyết định
bạn nên thường xuyên hỏi bản thân câu hỏi này và bạn sẽ bất ngờ vì những điều bạn
tìm được. Chẳng hạn bạn phân vân giữa hai trường để học, bạn chần chừ mãi vì có
vẻ như bạn chưa thực sự thích trường nào hơn. Bạn có thể tiếp tục tìm kiếm
thông tin biết đâu bạn lại tìm được trường thứ ba rất hợp với bạn thì sao. Và
đó mới là ngôi trường dành cho bạn
- Thứ 2 cải thiện các lựa chọn hiện có : Chẳng
hạn bạn phân vân giữa hai nơi để đi ăn. Một nơi có món ngon nhưng ở xa, nơi còn
lại ăn cũng được nhưng ở gần. Bạn phân vân vì hai lựa chọn này có vẻ tương
đương nhau. Bạn có thể suy nghĩ về việc kiếm một ai đó cùng đi ăn và chở bạn đi
xa được. Khi này bạn đã có một lựa chọn tốt hơn là đi ăn quán ăn ngon và ở xa.
-
Thứ 3 bạn có thể tăng nguồn lực bạn đang có hay không : Đôi khi bạn không có
nhiều lựa chọn vì nguồn lực hiện tại của bạn chưa đủ. Ví dụ : Bạn thi thử đại học
và bạn chưa đủ điểm để ứng tuyển vào những trường bạn mong muốn, để có thêm nhiều
lựa chọn hơn bạn có thể cố gắng học để đạt một điểm số cao hơn và khi đó bạn
cũng sẽ có nhiều lựa chọn hơn và có thể chọn được trường như bạn muốn.
TÓM LẠI KỸ NĂNG QUYẾT ĐỊNH
Để
đưa ra những quyết định tốt bạn cần
- Tìm kiếm đầy đủ thông tin
- Khi đã có đủ thông tin, bạn
so sánh ưu nhược điểm của các lựa chọn và tìm cách thử nghiệm các lựa chọn này
- Nếu bạn vẫn thấy khó khăn thì
hãy cố gắng mở rộng các lựa chọn bằng nhiều cách mà anh đã liệt kê
Anh
mong là những nội dung này sẽ giúp ích được phần nào đó cho các bạn. Anh chúc
các bạn có thể đưa ra được những quyết định thật tốt trong cuộc sống và theo đuổi
được những hoài bão mà các bạn ấp ủ.
Nguồn tham khảo
- Dan Heath. Decisive: How to Make Better Choices in Life and Work.
Trân trọng,
Bs Nguyễn Đức Vượng.